دیه خوبنهاى جنایت است در این صورت ورثه مقتول یا شخص مصدم مى توانند با شرایطى که دراین باب است قصاص کنند و یا دیه را بگیرند و یا آن که مجرم را ببخشند.
کلیه شرایط و موارد قصاص و دیه بطور گسترده در رساله هاى علمیه بیان شده است که در صورت نیاز به آنها مراجعه شود: در ضمن باید توجه داشت که دیه زن نصف دیه مرد است در این صورت اگر مردى زنى را بکشد خانواده زن مى توانندنصف دیه مرد را بدهند و قصاص کنند و یا نصف دیه قتل را بگیرند و رضایت دهند.
قصاص مجازاتى است که به دستور حاکم شرع توسط شخصى که بر او جنایتوقع شده یا ورثه او درباره مجرم اجرا مى کنند مثل قصاص نفس یا قصاص عضو. در این صورت شخصى که فرزند دیگرى را کشته شاکى مى تواند با حکم قاضى او را به دار بیاویزد و قصاص کند یا اگر عضوى از اعضاء بدن فردى از کار بیندازد مى تواند قصاص کند یا دیه بگیرد.
مجازاتى است که اندازه آن در شرع معین نشده و توسط حاکم شرع براى ادب کردن مجرم تعین و اجرا مى گردد.در این صورت تفاوت بین حد و تعزیر این است که حد مقدارش در شرع معین است و نمى توان آن را زیاد و کم کرد ولى تعزیر اندازه معینى ندارد و بستگى به نظر قاضى دارد مثل کسى که بطور آشکار روزه خوارى کند حد و تعزیر با هم تفاوتهاى دیگر هم دارند که نیازى به آوردن آنها در اینجا نیست .
کیفرى است که از طرف خداوند براى پاره اى از جریمه ها معین شده که توسط قاضى و حاکم شرع اجرا مى شود مثل حد زنا و سرقت .
1 - تلقیح عبارت است از وارد نمودن منى در داخل رحم زن براى باردار شدن .
اگر منى مردى را بادستگاه به رحم زنى که از شوهر خود باردار نمى شود وارد کنند تا باردار شود جایز نیست و حرام است .
ولى اگر منى مردى که شوهر زن است بگیرند و پرورش دهند و با دستگاه به رحم زن منتقل کنند تا باردار شود اشکال ندارد، زیرا زن با منى شوهر خود حامله شده و فرزند او حلال است
2 - تشریح مرده مسلمان و قطعه قطعه نمودن بدن او جایز نیست و حرام است ولى تشریح بدن غیر مسلمان براى مسلمان اشکال ندارد و دیه ندارد.
مساءله - اگر تشریح بدن غیر مسلمان ممکن نباشد تشریح بدن مسلمان براى یادگیرى پزشکى براى حفظ جان خود مسلمانان بلااشکل است ولى اگر حفظ جان مسلمانى موقوف بر آن نباشد و صرفا انتقال مسائل علمى باشد جایز نیست .
3 - اگر جان مسلمانى موقوف باشد بر پیوند عضوى از اعضا مرده مسلمان دیگر با اجازه صاحبش جایز است که آن عضو قطع شود و به بدن مسلمان دیگر پیوند زده شود
مساءله - کسانى که وصیت مى کنند که از اعضاء بدنشان براى پیوند به بدن مسلمان دیگر بردارند مثل قلب و کلیه و غیره در صورت توقف حفظ جان مسلمانى بر آن ، شکال ندارد.
و نیز قطع عضوى ازبدن غیر مسلمان و پیوند آن به بدن مسلمان بلا اشکال مى باشد.
مساءله - جایز است که مسلمانى در حال حیات خود عضوى از اعضاء بدنش براى پیوند و نجات جان مسلمان دیگر بفروشد.
مساءله - خرید و فروش خون براى نجات جان مسلمان دیگر و انتفاع حلال از آن جایز و خالى از اشکال است .